تفريح حرام نيست
شهيد آيتالله دكتر بهشتي:
يادم ميآيد که حدود چهارده ـ پانزده ساله و در آغاز دوران بلوغ بودم و تحصيلات علوم اسلامي را هم تازه شروع کرده بودم. به حکم آن نشاط و شادابي که انسان در آن سن دارد، پيش يا بعد از مباحثه و پيش يا بعد از درس، دوستان ميگفتند، ميخنديدند و ميگفتيم و ميخنديديم. يکي از رفقا كه با من هممباحثه بود، ولي سن او از من چند سال بيشتر بود…
وقتي ما ميخنديديم ايشان ميگفت فلاني… بهتر است که خودمان را عادت بدهيم که نخنديم، يا کمتر بخنديم. گفتم چرا؟ گفت در قرآن (آيه 82 سورة توبه) آمده است: «فليضحکوا قليلاً و ليبکوا کثيرا» يعني کم بخندند و زياد بگريند. به او گفتم، بالاخره به من بگو ببينم، آيا خنديدن کار حرامي است يا نه؟ گفت نه، حرام نيست؛ ولي در عينحال بهتر است يک مسلمان زبدة ورزيده نخندد…
چند سالي گذشت. مطلب از خاطر من رفته بود. اين مسأله اولين مطلبي بود که من به صورت مستقل بر اساس قرآن و کتاب و سنت مطالعهاي تحقيقي را دربارهاش شروع کرده بودم. بنا داشتم به خاطر بررسي يک مسأله اسلامي قرآن را از اول تا آخر با دقت مطالعه کنم، به اين آيه رسيدم. ديدم عجب! مطلب درست در نقطة مقابل آن مطلبي است که آن آقا از آن آيه فهميده بود. مطلب اين است که پيغمبر دستور صادر کرده بود که تمام نيروهاي قابل، براي شرکت در مبارزه عليه کفار و مشرکيني که به سرزمين اسلامي هجوم آورده بودند بسيج شوند. براي يک بسيج عمومي فرمان صادر کرده بودند. عدهاي با بهانههاي مختلف از شرکت در اين لشکرکشي خودداري و از فرمان بسيج خدا و پيغمبر تخلف کرده بودند. حالا اين آيات قرآن ميگويد: لعنت خدا باد بر اين کساني که ديدند پيغمبر با انبوه مسلمانها به ميدان نبرد ميرود، اما باز هم زندگي دنيا آنها را وادار کرد از فرمان خدا و رسول تخلف کنند و بمانند. لعنت خدا بر آنها باد! محروم باد اين گروه از رحمت حق! به دنبال آن و به عنوان يک نفرين ميگويد: از اين پس اين گروه نافرمان «کم بخندد و زياد بگريد». اين را به عنوان يک کيفر و نفرين بر اين گروه نافرمان ميگويد. به کيفر اين تخلف از فرمان خدا و رسول، از اين پس کم بخندند و زياد بگريند. خنده در زندگي آنها کم باد و گريه در زندگي آنها فراوان باد! حالا شما از اين آيه چه ميفهميد؟ ميفهميد که از ديد اسلام زندگي با نشاط، نعمت و رحمت خداست و زندگي توأم با گريه و زاري و ناله، خلاف رحمت خداست؟! اين نوع استنباطهاي نابجا و تلقين آن به مسلمانان، به اضافة عوامل ديگر، سبب شد که توجه جامعة ما به مسأله تفريح کم باشد.