دست دست دست بزنیم یا نزنیم؟
وقتي به عروسي یا مجلس جشني دعوت ميشويد، اولين چيزي كه به ذهنتان ميرسد، چيست؟ رسيدن به وضع لباس خودتان، بچهها يا آقا، كادويي كه ميخواهيد بدهيد يا چيزهاي ديگر؟ شما اهالی خانه خوبان حتما به اين مسئله هم فكر میکنید كه آن مجلس چگونه اداره ميشود. آيا سفره ثواب انداخته ميشود یا گناه؟ خدا کند که شادي آنها با معنويت و سرور حقيقي آميخته باشد.
خداوند، از بندگان خود ميخواهد كه به آن چه مصلحت دینشان است، عمل كنند. يكي از جاهايي كه ممكن است این مصلحتنگری و دینداری اندکی رنگ فراموشي بگیرد، شركت در مجالس جشن است؛ از اينرو دستورات ويژهاي براي شركت در اینگونه مجالس، با مناسبترين حالت و همراه با حفظ گوهرهاي معنوي ارائه شده است. انشاءالله با دانستن احكام شرعي، سبك زندگي خود را معنوي میکنیم و با بهكاربستن آنها به خوشيهاي پايدار دست میيابيم.
توصیه میکنیم از دانستههاي خود، ديگران را هم بهرهمند كنيد؛ به ويژه عروس و دامادهايي كه در آغاز يك راه روشن قرار دارند و میخواهند زندگي خود را بر پايه رضايت خداوند بنیان نهند. شادي عروسي و ديگر جشنها زماني پايدار ميماند كه خودتان احساس شادي كنيد و اين تنها در سايه دوستي با خداوند و جلب رضايت او در عمل به دستورات الهی است.
در اينجا توجه شما را به چند حكم شرعي درباره مجالس عروسي جلب ميكنیم:
* رفتن به مجالسی كه انسان ميداند در آنجا لهو و لعب بر پا ميشود جايز نيست مگر براي نهي از منكر و جلوگيري از ارتكاب گناه.
در نتيجه رفتن به برخي از مجالس عقد و عروسي كه انسان ميداند شركتكنندگان يا بر پاكنندگان آن متشرع نيستند و يا لهو و لعب ميكنند و يا مجلس مختلط دارند؛ به گونهاي كه موازين شرعي در آن رعايت نميشود، جايز نيست اگر چه مجلس عقد و عروسي بستگان نزديك باشد.
* رقصيدن خانمها در مجلس عقد و عروسي حتی اگر فقط محارمی مثل برادر و دایی و عمو حضور داشته باشند جايز نيست.
* دست زدن در مجلس عقد و عروسي مردانه و يا در ديگر مجالس جشنها اگر به نحو لهوي نباشد، اشكال ندارد.
* اگر دست زدن به نحو لهوي باشد، اشكال دارد و اگر به طور متعارف باشد مانند دست زدن براي تشويق كسي اشكال ندارد.
* آمدن عروس و يا خانمهاي نامحرم ديگر به مجلس مردانه جايز نيست مگر آنكه پوشش كافي داشته باشند.
* هم شرکت در مجلس لهو و لعب و هم ماندن در آن حرام است و خويشاوندي به هیچوجه مجوز آن نيست.
* برخی میگویند «یک شب که هزارشب نمیشه» یا اینکه «داماد محرم است و…» این حرفها نه درستاست و نه به هیچوجه مجوز نقض مسایل شرعی میشود در نتيجه خانمهاي نامحرم بايد در مقابل داماد حجاب خود را کاملاً رعايت كنند.
* اگر خانمي بداند چنانچه بدون حجاب كامل عكس بگيرد، عكس او در بين فاميل پخش ميشود و نامحرم نيز او را ميبيند، جايز نيست عكس بدون حجاب بگيرد؛ پس عروس خانمي که میداند چنانچه بدون حجاب كامل عكس بگيرد، عكس او را فاميل نامحرم خواهند ديد، نباید عكس بگيرد، اگر چه عكاس زن باشد و يا مرد محرم.
* سؤال: اگر جهت شركت در يك مهماني خاصي زن بخواهد لباس مخصوصی را بپوشد ولي همسر وي راضي نباشد و نپوشيدن آن لباس نيز موجب هتك آن زن نباشد و در صورت استفاده زن از آن لباس چه بسا موجب ناراحتي خانوادگي و ايجاد اختلاف بشود، از نظر شرع پوشيدن این لباس چه حكمي دارد؟
* جواب: اگر پوشيدن لباس موجب اختلاف و مفسده باشد، بايد از پوشيدن آن اجتناب شود و شوهر هم نبايد از لباسي كه متعارف است جلوگيري كند.*
ارتباط با بستگانی که حجاب را رعایت نمیکنند چه حکمی دارد؟
رفت و آمد با چنین خویشاوندانی با چند شرط بدون اشکال است:
1. این ارتباط، اسباب به گناه افتادن ما را فراهم نکند؛
2. رفت و آمدها تنها در حد انجام فریضه صلهرحم باشد نه بیشتر؛
3. ارتباط ما با آنها، تایید رفتار و کردارشان را در پی نداشته باشد.
در هر حال باید آنان را با زبانی خوش و هماره با استدلال و منطق به پوششی شایسته و اسلامی دعوت کرد.
* برخی از زنان در مراعات حدود حجاب، درباره بستگانی چون برادر شوهر، پسر عمو، پسر خاله و… با دیگر نامحرمان تفاوت قائلند، آیا این امر درست است؟
خیر، در رعایت پوشش اسلامی و صحبت کردن با نامحرمان تفاوتی میان خویشاوندان با دیگر نامحرمان وجود ندارد. این باور غلط از تفاوت برخی از احکام اسلام درباره خویشاوندان و تعمیم آن به همه مسایل شرعی ریشه قرار گرفته است؛ در حالی که گستره مسایل و احکام اسلام، بسیار متنوع و فلسفه وجودی هر کدام متفاوت است.
از سوی دیگر، اموری چون محرم و نامحرم مرتبهبردار نیستند. برای تبیین این سخن به دو مثال بنگرید: نور شمع در برابر نور خورشید، اگر چه غیرقابل قیاس است، اما هر دو، نور شمرده میشود؛ یکی ضعیف و دیگری با پرتوی بسیار گسترده؛ یکی کمنور و دیگری پرنور؛ یعنی میتوان در برابر مراتب مختلف نور، تعریف و توصیف و احکامی جداگانه آورد اما در مقایسه دو جسد که یکی بر اثر جراحات شدید تصادف جان باخته و دیگری فقط به دلیل سکته قلبی، آیا میتوان گفت که یکی مردهتر است یا دیگری اندکی زندهتر؟! افراد پیرامون ما، غیر از زن و شوهرها ـ که احکام و ضوابط ویژه خود دارند ـ یا به ما محرمند یا نامحرم، و در فقه و فرهنگ اسلامی اصطلاحاتی همچون محرمتر یا نامحرمتر نداریم. از اینرو باید در برابر نامحرم چه آشنا و چه بیگانه حدود مشخص حجاب و صحبت کردن رعایت شود.
* سيد مسعود معصومي، احكام و روابط زن و مرد و مسايل اجتماعي آنان، ص208 تا 260.