گربه را همه ديده‏اند ؛ حيوان جالبى است. شايد خداوند نام او را در زمره حيوانات اهلى قرار داده است تا بيشتر دقت كنيم. يكى از خُصوصيات جناب گربه، چگونگى رفتارش با آب است.
روزهاى بارانىِ كوچه‏هاى شهر را به خاطر بياوريد. چاله‏هاى پرآب و گربه‏اى كه قصد عبور از كنار آنها را دارد. حيوان نجيب آن چنان خود را جمع مى‏كند و با احتياط از كنار آب مى‏گذرد كه گويا آب برايش زهر هلاهل است كه حتّى نبايد قطره‏اى از آن به بدنش برسد ؛ امّا همين حضرت اجل را تصوّر كنيد وقتى كه ناگهان از بالاى ديوار بلند، چشمان تيزش به ماهى سرخ و قشنگ مادر بزرگ در حياط خانه قديمى‏اش مى‏افتد، به نظر شما چه مى‏كند؟! آيا سجده شكر به جا مى‏آورد كه چه خوب! فاصله من از آب دور است و به هيچ وجه و با هيچ معادله‏اى امكان خيس شدن وجود ندارد! يا نه در يك لحظه خود را قهرمان شيرجه مى‏پندارد، ديوار را سكوى پرش، حوض مادربزرگ را استخر مسابقات المپيك شنا، شيرجه و واترپلو و سرانجام اينكه آبى آب همان آسمان آبى است با اين تفاوت كه در آسمان ماهى لذيذ و سرخ و قشنگى وجود ندارد. پس حمله! مهارت گربه در اين كار چنان است كه گاهى شك مى‏كنيم كه گربه پستاندار دوزيست است يا حتى آبزى كه از وطن به دور افتاده!
بعضى از ما آدمها هم «تقواى گربه‏اى» داريم:
وقتى هزارتومان پيدا مى‏كنيم، در و ديوار را پر از اعلاميه و اطلاعيه مى‏كنيم كه صاحبش را پيدا كنيم و چنان با تقوا مى‏شويم كه گوى سبقت از سلمان فارسى مى‏رباييم ؛ امّا بلا دور باشد وقتى دستمان به بيت‏المال مى‏رسد. آن را با مال البيت اشتباه مى‏گيريم: مى‏بخشيم، مى‏ريزيم، مى‏پاشيم، حيف و ميل مى‏كنيم، انفاق مى‏نماييم و… كه اگر ندانى فكر مى‏كنى احكام دزدى و اختلاس و چپاول و تضييع حقوق مردم نسخ شده و از حرام به مستحب، بلكه واجب تبديل شده است.
وقتى به پيرزن عجوزه‏اى كه از فرط كهنسالى حتى جنس خود را هم فراموش كرده، برمى‏خوريم آن چنان چشمان خود را درويش مى‏كنيم و زبان به استغفار مى‏گشاييم كه گويا يوسف صديق و پاكدامن شاگرد مكتب اخلاقى ما بوده است ؛ امّا همين‏كه زليخايى زيباروى در قصرى تنها يا حتى با وجود ديگران، گوشه چشمى به ما كند، عقل و دين از كف نهاده و تمام وعده‏هاى بهشتى در مورد حورالعين را در حورالطين متجلى مى‏بينيم و مى‏گوييم شرط عقل اين نيست كه نقد امروز را به نسيه فردا بفروشیم.

جواد قاسمى