فرزندپروری(13)
2. استفاده از پیام من
پيام من، به کودک اعلام ميکند، بزرگترها چه احساسي در برابر بعضي از رفتارهاي ناپسند او دارند؛ براي مثال، زماني كه كودك شما صداي تلويزيون را خيلي بلند كرده است به او ميگوييد: «وقتي صداي تلويزيون اينقدر بلند است، من نميتوانم با مادرت صحبت کنم»، و يا معلم ميگويد: «وقتي اين همه سر و صدا در کلاس است، من نميتوانم صداي دوستتان را بشنوم». «پيام من»، بدون بار سرزنش و ارزيابي است؛ برخلاف «پيام تو» كه شامل بار سنگين سرزنش، داوري، ارزشيابي، انتقاد و اجبار است؛ مانند: «ساکت ميشوي يا بيرونت کنم»، «تو بايد از خودت خجالت بکشي»، «تو داري مرا ديوانه ميکني». وقتي بچهها تحقير و سرزنش ميشوند، نوعي حالت دفاعي در آنها ايجاد شده و در رفتار خود پافشاري ميکنند. چنين پيامهايي براي رشد عزت نفس کودکان نيز زيانآور است. «پيام تو» جرّ و بحثهاي مخرّب دو جانبه را برميانگيزد و باعث احساس گناه، تحقير و آزردگي کودکان ميشود.
والدين بهتر است، براي اينکه بچه هاي کوچکتر بتوانند «پياممن» را درک کنند، از پيام غيرکلامي استفاده کنند؛ براي مثال، وقتي پدر، سينا کوچولو را در فروشگاه بغل گرفته، او مرتب به شکم پدر لگد ميزند و با هر لگد خندهاي سرميدهد. پدر فوراً سينا را به زمين گذاشته و دستش را روي شکمش به علامت اينکه درد ميکند ميگذارد و به راه ميافتد. اين پيام غيرکلامي، به سينا ميگويد: وقتي به شکمم لگد ميزني، دردم ميگيرد، بنابراين دوست ندارم تو را بغل کنم. «پيام من»، نوعي درخواست كمك از كودك است. وقتي چنين درخواست کمکي از کودک ميشود، او بسيار بيشتر تمايل به تغيير و اصلاح رفتارش دارد، نسبت به زماني که مورد توبيخ، سرزنش، تنبيه يا تحقير قرار ميگيرد.
این فن سه بخش دارد.
1. توصيف غير قضاوتآميز رفتاری که باید تغییر کند.
2. افشاي احساسات خود
3. ملموس ساختن اثرات رفتار فرد مقابل
مثالها:
وقتي ميبينم پس از خوردن غذا ميز را تميز نميكني. (توصيف غير قضاوتآميز رفتار)
خيلي ناراحت ميشوم. (افشاي احساس)
چون كارم را بيشتر ميكند. (اثرات ملموس)
3. ناديدهگرفتن (تغافل)
اولین اقدام در برخورد با رفتارهای ناشایست خصوصا اگر برای اولین بار سرزده باشد. نادیده گرفتن آن است. امام علی (ع) : تغافل يُحْمَدْ أَمْرُكَ. «تغافل كن تا ستوده شود كار تو».
زیرا تصریح:
پرده حیا را میدرد. در نتیجه باعث از بین رفتن احترامها میگردد.
یک نوع تقویت است.
باعث جری شدن فرد میشود.
ادامه دارد….
مجید همتی- مشاور