عنوان: حکم تشهد و سلام از منظر فریقین

 استاد راهنما: حجت الاسلام و المسلمین استاد حسن غفاری فر

 نگارنده: فهیمه جعفریان مرزونی

 تابستان 1397   

 رشته: فقه و اصول

چکیده:

 مسلمانان صدر اسلام در دوران حیات نبوی همگی به تبع پیامبراکرم (صلی الله علیه و آله) نماز را اقامه می‏کردند اما پس از آن حضرت، هر فرقه بنا بر ادعای اطاعت از پیامبراکرم (صلی الله علیه و آله و سلم)، دربخش‏هایی از نماز متفاوت از دیگران اقامه می‏ کنند. و این اختلاف و تفاوت، ناشی از افتراق امت در رهبران و امامان‏شان است.به عقیده نگارنده، اکثر امت اسلامی با فاصله گرفتن از اهل بیت رسول خدا (علیه السلام)، در عمل از سبک رسول الله (صلی الله علیه و آله) به خطا رفته ‏اند.

در حالیکه پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) آنان را در حدیث ثقلین، سفینه و احادیث دیگر در کنار قرآن برای هدایت و نجات از گمراهی امت قرار داده بودند. حال ما در این رساله بر آنیم با محور قرار دادن اهل بیت رسول الله (علیه السلام)،  به اختلاف عمده‏ای که بین شیعه و سنی در یکی از اجزای نماز وجود دارد به بحث و بررسی بپردازیم. بنابراین در این رساله بنا را بر این گذاشتیم به این پرسش، حکم تشهد وسلام از منظر فریقین به روش تحلیلی– توصیفی پاسخ داده شود و با بررسی و مطالعه به این نتیجه دست یافتیم که تشهد در هر دو قسم، صلوات بعد از آن و سلام در نماز، واجب بوده چرا که مصاب حق و سیره پیامبر و اهل بیت علیهم السلام است.

کلید واژه: حکم، صلاه، تشهد، صلوات، سلام، فریقین

عنوان: احکام فقهی معاشرت زن و مرد در محیط کار و تحصیل

 استاد راهنما: حجت الاسلام والمسلمین حسن غفاری فر

نگارنده: حمیده پرنگ کوشک

 خرداد ماه 1397

 رشته: فقه و اصول

چکیده:

با گسترش جوامع بشری و احساس نیاز به پرورش استعدادهای درونی مانند تحصیل علم و تأمین معاش حضور زنان به عرصه اجتماع پر رنگ تر کرده است و معاشرت کنندگان شامل معاشرت دو هم جنسن و دو جنس مخالف شد. بحث معاشرت در متون دینی به ویژه در آیات و روایات نیز مورد توجه  قرار گرفته است. و حدود و احکام آن، در متون فقهی مغفول نمانده و تحت عناوین مختلفی ، در متون فقهی مورد اشاره قرار گرفته است؛ که در این تحقیق ابتدا تعامل زن و مرد در محیط کار و تحصیل مورد بررسی قرار گرفته است و در ذیل آن به ارتباط کلامی زن و مرد اشاره شده و اختلاط با نامحرم بر اساس روایات در صورتی که در محیط کار و تحصیل عاری از هرگونه گناه و مفسده باشد، نه تنها ایرادی ندارد؛ بلکه اگر ایفای نقش با قصد قربت و هدف متعالی صورت گیرد؛ چه بسا مطلوب هم باشد.

در ادامه در بخش تعامل زن و مرد در محیط کار و تحصیل حکم نگاه عادی زن به مرد در محیط کار و تحصیل بررسی شده که نگاه آلوده زن به مرد بدون تفاوت بین اجنبی و غیراجنبی و بدون لحاظ مواضع خاص بلکه نگاه آلوده و مسموم به­ طورکلی به اتفاق فقها حرام می­ باشد و پوشش زن و مرد از جهات مختلف مانند رنگ و مدل و… تحریک آمیز نبوده، بلکه منطبق بر شرع اسلامی باشد.

واژگان کلیدی: احکام، معاشرت، اختلاط، کار، تحصیل

عنوان: قلمرو حق الناس در مناسبات اجتماعی از منظر قرآن و روایات

پژوهشگر:ملیحه برزو

استاد راهنما:حجت الاسلام و المسلمین استاد سید علی اکبر حسینی رامندی

 استاد مشاور:حجت الاسلام والمسلمین استاد مهدی زندیه

رشته: تفسیر و علوم قرآنی

 سال دفاع :1397 

چکیده

حق‌الناس به معنای حقوق مردم بر یکدیگر است که شامل حفظ جان و مال و آبروی افراد است وهمواره در آیات و روایات اسلامی مورد تاکید و سفارش قرار گرفته است و رعایت این حق در جامعه وابعاد مختلف آن از شاخص­های اساسی یک جامعه اسلامی است چراکه اسلام به عنوان دینی کامل، برای ایجاد جامعه ای اخلاقی، همراه با امنیت و آسایش برای همگان، توجه فراوانی به حقوق افراد و لزوم رعایت آن نموده است.

در این تحقیق با روش توصیفی - تحلیلی و استفاده از اسناد کتابخانه ای ابتدا به شرح واژه حق و واژه­های مرتبط با این تحقیق مثل مناسبات اجتماعی و قلمرو ، انواع حق که شامل حق الله و حق الناس است و مصادیق آن پرداخته و سپس تفاوت،ضوابط تشخیص وتزاحم حق الناس باحقوق دیگر،آثار دنیوی واخروی رعایت حق الناس و همچنین قلمرو حق الناس در مناسبات اقتصادی، سیاسی ومدنی، علمی وفرهنگی، خانوادگی و خویشاوندی،از منظر آیات قرآن و روایات را مشخص کرده ایم.

کلید واژه: حق الناس، قلمرو ، مناسبات اجتماعی

عنوان پایان نامه:  روش قرآن در نهادینه سازی امر به معروف و نهی از منکر

 پژوهشگر: زینب السادات احمدپناهی

استاد راهنما: حجت الاسلام و المسلمین دکتر محسن قمرزاده (زید عزه)

 سال دفاع: 1397

محل نگهداری: کتابخانه موسسه معصومیه

خواهران جهت استفاده از پایان نامه می توانند به کتابخانه موسسه مراجعه نمایند.

چکیده

ظهور مفاهيم و مباني شريعت اسلام در ميان قبايل متفرق عرب جاهلي، ظرف مدت کوتاهی از آنان امتي متحد و متمدن ساخت كه به تمدن‌هاي عظيم آن دوران پهلو مي‌زد. اين امر، محصول در هم تنيدگي روشی مبتني بر اصل تدريج و ترتيب با محتوایی عمیق و جامع در مصحف شريف می­باشد. امر به معروف و نهي از منكر از جمله عناصری بود که در اثر این ترکیب و به منظور ضمانت اجراي احكام و بقاء آيين اسلام در ميان معاصرین نزول نهادينه گشت.

تتبع در سیر تنزیلی آیات مرتبط با موضوع مورد پژوهش روشن می­سازد که سوره­های مکی با ایجاد زمینه­های لازم، جامعۀ ایمانی مدنی را مهیای پذیرش و اجرای فرهنگ امر به معروف و نهی از منکر در سطح اجتماع می­نمایند. از جملۀ این زیر ساخت­ها، ترغیب مخاطبین به انفاق، رسیدگی به امور ایتام، توصیۀ یکدیگر به شکیبایی و حرکت در مسیر حق و ارزش دانستن مسئولیت پذیری در قبال سرنوشت هم نوعان و نیز توبیخ هر گونه عملکرد مخالف با آموزه­های مذکور و ضدارزش شمردن منفعل بودن در برابر سرانجام آن­ها می­باشد.

اینک نوبت به سوره ­های مدنی می­ رسد که پس از اعلان عمومی وجوب امر به معروف و نهی از منکر بر مؤمنین به گسترش و بسط این فرهنگ در جامعۀ ایمانی و محافظت از آن بپردازند. بنابراین جهت دست یافتن به این مهم، برحذر داشتن مؤمنان از موانع موجود در مسیر نهادینه سازی، تبیین مشکلات و تشریح راه کارهای فائق آمدن بر آن­ها نظیر آغاز نظارت اجتماعی از جامعۀ کوچک خانواده را در دستور کار قرار می­دهند.

    كليدواژه‌ها: روش، نهادينه‌سازي، ترتيب نزول، امر به معروف و نهي از منكر

پایان نامه با موضوع"غضب و راههاي درمان آن”

استاد راهنما: سرکار خانم بتول رجبي

استاد داور: حجت الاسلام والمسلمين مهدي زنديه

محقق: اکرم آقا محمدي

چکيده:
در این پژوهش که تحت عنوان « غضب و راههاي درمان آن » مورد بررسي و مطالعه قرار گرفته است و داراي چهار فصل و چندين گفتار مي باشد، در فصل اول، تعاريف مختلفي از مفهوم غضب ارائه مي شود تا خواننده با مفهوم جامع و کاملي از غضب آشنا شود.
بنابراين غضب را در لغت و اصطلاح، از ديدگاه قرآن و روايات و از نظر بزرگان علم اخلاق و فلاسفه بررسي مينماييم و معلوم مي شود که غضب يکي از حالات نفساني است که بر انسان خشمگين عارض مي شود و او را تا مرز جنون و ديوانگي پيش مي برد.
لازم به ذکر است که منظور ما در اين پژوهش، بررسي حالات افراط در غضب است، اما از حالت تفريط و اعتدال در اين نيرو نيز سخن به ميان آمده تا اطلاعات کافي در اختيار خواننده قرار بگيرد و قبح افراط در نيروي غضب بهتر ملموس گردد.
در فصل دوم، ما به علل و عواملي مي پردازيم که ريشه اصلي افراط در غضب محسوب مي شوند و به مهم ترين اين علل که عبارت است از: عجب، کبر، حسد، لجاجت و…. به طور اجمال اشاره مي نماييم و بيان مي گردد که حتي وجود يکي از اين علل کافي است که دنيا و آخرت انسان را نابود سازد و او را در زمره گناهکاران قراردهد.
در فصل سوم، که با عنوان رذايل و فضايل متعلق به قوه غضب مطرح مي گردد، مهم ترين اثرات منفي ناشي از افراط در غضب بررسي مي شود، ضمن اينکه آثار منفي تفريط در اين قوه و نيز ثمرات مثبت اعتدال آن نيز بررسي و بيان مي نماييم که مرتبه افراط و تفريط در اين نيرو بسيار خطرناک و در عين حال استفاده متعادل از اين نيرو شجاعت محسوب مي شود.
از آنجا که در هر پژوهشي ارائه راهکارهاي مناسب براي خواننده، مهم ترين بخش آن پژوهش را تشکيل مي دهد، لذا راهکارهاي عملي و علمي در زمينه پيشگيري و درمان غضب در فصل چهارم مطرح مي گردد و سخنان ارزشمند بزرگان علم اخلاق را در اين زمينه متذکر  مي شويم.
به طور کلي با بررسي و مطالعه چهار فصل مذکور به اين نتيجه خواهيم رسيد که قوه غضب، يکي از چهار قوه اي مي باشد که خداوند متعال در وجود انسانها قرار داده، مانند: قوه شهوت، عاقله و… و استفاده صحيح و مشروع در اين قوه است که نقش اساسي در رسيدن انسان به کمال مطلوب دارد و چنانچه استفاده از نيروي فوق در مسير افراط يا تفريط باشد، آثار بسيار مخربي بر زندگي دنيا و آخرت انسان دارد که اين آثار در فصل سوم به طور مفصل بيان مي گردد.
در پژوهش مذکور، ما درصدد اثبات اين موضوع مهم هستيم که انسان هيچگاه نمي تواند غضب را از وجود خويش ريشه کن کند، بلکه بايد اين نيرو را در وجود خويش طوري کنترل کند که بتواند در حد عقل و شرع از آن بهره برداري نمايد، در اين صورت سبب رضايت و خشنودي خداوند متعال  شده و غضب پروردگار را از خويش دور مي نمايد.

پایان نامه با موضوع “رهنمودها و نكته‌هاي تربيتي دعاهاي قرآن”

استاد راهنما: حجة الاسلام و المسلمين جناب آقاي غفّاري

استاد مشاور:حجة الاسلام و المسلمين جناب آقاي آقاجاني

محقق: مرضيه افضل

چكيده:
اين تحقيق درباره رهنمودها و نكته‌هاي تربيتي دعاهاي قرآن بحث مي‌كند. مي‌دانيم كه دعا كانال ارتباطي بنده با معبودش است و نوعي عبادت محسوب مي‌شود و مهم‌ترين هدف آن تقرب و اطاعت امر خدا و اظهار نياز به درگاه معبود است با اين وجود قرآن و دعاهاي آن الگوي روزمره زندگي بشري و اهداف والاي آن است. اين دعاست كه باعث سلامت روح و روان و حتي جسم انسان است و عامل آرامش و اميدواري است. دعا حتي مي‌تواند وسيله‌اي براي شناخت خدا و توبه از گناه باشد. دعا همچون ساير عبادات اثر و رهنمود تربيتي دارد كه دعاهاي قرآن هم از اين حيث مستثني نيست. اين تحقيق شامل 4 فصل است. فصل اول كه كليات و مفاهيم را شامل مي‌شود.
فصل دوم مربط به رهنمودها و نكته‌هاي تربيتي دعا در حوزة عبادي اعتقادي است. و در آن يك به يك آيات به طور مفصل بحث مي‌شود و در آخر هم جمع‌بندي مي‌كنيم. علاوه بر جمع‌بندي اين فصل جايگاه دعا و آداب دعا و اهميت جامعيت دعا را به تفكيك بحث مي‌كنيم.
فصل سوم مربوط به رهنمودها و نكته‌هاي تربيتي دعا در حوزة علمي است. در اين فصل هم آياتي كه مربوط به دعاهاي علمي ـ معرفتي در قرآن است بحث مي شود و در آخر هم جمع‌بندي مي‌كنيم. پيام اصلي اين دسته از ادعيه اين است كه عالم واقعي تنها خداست و او اولين معلم جهان خلقت و علاّم و عليم است لذا بايد علم را نيز از او بخواهيم.
و فصل چهارم مربوط به رهنمودها و نكته‌هاي تربيتي دعا در حوزة اخلاقي است. بعد از تفحص آيات مربوط به مباحث اخلاقي در آخر آن‌ها را جمع‌بندي كرده‌ايم به اين معني كه اين قرآن است كه قواعد اصلي و نمونه اخلاقيات را از زندگي مخلصان در برابر ما گذاشته تا درس بگيريم و ظلم و ناسپاسي نكنيم.

  پایان نامه با موضوع:معراج پيامبر(ص) و آثار تربيتي آن

استاد راهنما: سرکارخانم فاطمه رجبي

استاد مشاور: حجت الاسلام والمسلمین آقاي باميري

محقق: بتول آذرپندار-سال 1388

چكيده :معراج حضرت محمد«ص» از جمله رخدادهاي دوران رسالت ايشان مي باشد که آيات و روايات از آن به بزرگي ياد کرده اند، لذا در اين پژوهش سعي شده است که با بياني شيوا به کميت و کيفيت معراج و مسائل پيرامون آن پرداخته شود که معراج در چه زمان و مکان و با چه وسيله اي انجام گرفته است و نيز اينکه اين سفر آسماني چگونه و با چه کيفيتي، از طريق رؤيا صورت گرفته يا بوسيله روح پيامبر«ص» و يا با جسم و روح آن حضرت به وقوع پيوسته است.

براي اثبات آن از ادله ي قرآني و روايي و عقلي بهره گرفته شده است، تا پشتوانه ي محکمي براي قبول آن داشته باشيم. و در ادامه نيز فلسفه و هدف معراج تا آنجا که از قرآن و روايات بدان دسترسي داشتيم، بيان شده است. و در نهايت برخي از آثار تربيتي که مي توان از مکتب تربيتي معراج بدان ها دست يافت اشاره شده است. براي تدوين اين پژوهش از منابع و متون اسلامي از جمله کتب روايي و تفسيري بهره گرفته شده تا مطالب ارائه شده مستند به کلام خدا و معصومين«ع» باشد.

جهت دسترسی به این پایان نامه و سایر پایان نامه ها با معاونت پژوهش موسسه معصومیه به شماره 025321160 داخلی 6264 تماس حاصل فرمایید.

پایان نامه با موضوع “واژه شناسي کلمة الله در آيات قرآن “

استاد راهنما: حجت الاسلام والمسلمين مهدي زنديه

استاد مشاور: حجت الاسلام والمسلمين صالح قنّاد

محقق: مهديه اصغري نژاد سال دفاع 1388

چكيده :

خداوند متعال داراي اسماء بسياري است كه مهمترين، کاملترين اسماء و جامع صفات جمال و جلال خداوند كلمة مقدس «الله» مي‌باشد. بنابراين، اين پژوهش در فصل اول به كلياتي در مورد واژة «الله» و بررسي ساختار الله از نظر ادبي كه يكي از مباحث مهم و كليدي بوده و در بسياري از كتب تفسير و معارف قرآني مورد بحث قرار گرفته پرداخته، ضمناً تعريف لغوي و اصطلاحي كلمة الله را نيز در راستاي مطالب اين فصل گنجانده است.

به اين گونه كه الله برترين و جامع‌ترين نام از نامهاي ذات اقدس اله است كه مبدأ همة كمالات وجودي بوده و از هر نقصي مبرّا مي‌باشد و اينكه اسم خاص براي خدا بوده به تمام صفات جمال و جلال او اشاره مي‌كند. چه اينكه توضيحاتي كلي از الله در قرآن و در قبل از اسلام و در ساير اديان به اين بخش ضميمه گشته است.

در فصل دوم: كه به ويژگي‌ها و كاربرد واژه الله اختصاص يافته علاوه بر بيان كاربرد الله در فقه به نقوش مختلف كلمة الله (مجروري، مفعولي، فاعلي و…) كه از تركيب با كلمات ديگر در قرآن حاصل گشته اهميت داده شده چرا كه تكرار زياد اين واژه در آيات به همراه كلمات متعدد به كار برده شده براي رساندن مفاهيم عميق الهي الزام آوردن اين مبحث را براي خواننده افزون مي‌گرداند. در فصل سوم كه فصل انتهايي تحقيق مي‌باشد و به ويژگيهاي كلي اسماء الهي و كلمات مرتبط با الله نامگذاري شده است مباحثي چون اسماء و صفات خداوند، تقسيمات آن، ذكر اسامي و شرح اسماء الهي را مورد كنكاش قرار داده است. واژه‌هاي كليدي: واژه، كلمه، الله و قرآن.

پایان نامه “کنترل مواليد از منظر کتاب و سنت”

استاد راهنما:
حجت الاسلام والمسلمين جناب آقاي مهدي زنديه

محقق:
زينب احمدي نژاد

سال دفاع 1390

چكيده:
قرآن و سنت، از اصلي ترين منابعي هستند که آموزه هاي اسلام از آن استخراج مي گردند و کليه دستورات فردي و اجتماعي انسان در آن آمده است. از جمله دستورات اجتماعي اسلام کنترل مواليد است. در زمينه کنترل مواليد آيات و روايات متعددي وجود دارد که گاهي نيز در تناقض با يکديگر قرار مي گيرند .
در اين پژوهش به بيان روايات و آيات مختلف و نيز بيان ادله مخالفين و موافقين کنترل مواليد و تنظيم خانواده که از آيات و روايات استخراج کرده اند، مي پردازيم . سپس با دقت در دو دسته ادعاي فوق به جمع بندي ميان اين دو ديدگاه پرداخته مي شود؛ بر اساس نتايج اين رساله در اسلام همواره کثرت عددي و کميت مطلوب نيست بلکه کميتي مطلوب است که با کيفيت همراه باشد و تشويق ها و سفارشات اسلام نسبت به فرزنددار شدن نشان از استحباب اين امر دارد.علاوه بر اين شرايط اجتماعي يکي از عوامل تأثير گذار بر دستورات و احکام خداوند است . در ضمن انسان موجودي مختار است و بر اساس اختيار خويش حق دارد که به برنامه ريزي و تنظيم زندگي فردي و اجتماعي خويش اقدام کند.
بنابراين بر اساس رساله حاضر، سه اصل کيفيت حوري، تناسب شرايط اجتماعي و مختار بودن انسان از جمله اصولي هستند که نه تنها کنترل مواليد بلکه ساير دستورات فردي و اجتماعي را تحت تأثير قرار ميدهند.

خودفراموشی و راههای درمان آن
از دیدگاه قرآن و سنت

استاد راهنما:
حجت الاسلام والمسلمین دکتر مهدی زندیه

محقق:
سکینه اسداغی اقدم

در اين پژوهش به مسأله خودفراموشي و راه‌هاي درمان آن با توجه به آيات و روايات با شيوه نقلي پرداخته شده است، كه هم به لحاظ اجتماعي و جامعه‌شناسي بين ديدگاه اسلام و ساير ديدگاه‌ها و هم فردي و اخلاقي و از منظر آيات و روايات قابل بررسي است و بعد اخير در اين تحقيق لحاظ شده است.
با توجه به آيه 19 سوره حشر  لا تَكُونُوا كَالَّذِینَ نَسُوا اللَّهَ فَأَنْساهُمْ أَنْفُسَهُمْ ؛ «و نباشيد مانند كساني كه خدا را فراموش كردند و خدا آنها را از يادشان برد.» خودفراموشي يعني انسان ذات و فطرت و اصل خودش را كه فقر و حاجت ذاتي به خداست از ياد برده و خود را مستقل در تاثير بداند و خويشتن را كمتر يا بيشتر از حد خود تصور كند.
ابتدا انسان را به اصلي‌ترين توانايي‌اي كه خدا در وجودش وديعه گذارده يعني خليفة اللهي متوجه ساخته و چگونگي رابطه‌اش با خويشتن را تبيين نموده‌ايم. بعد عوامل و زمينه‌هاي خودفراموشي چون جهل به فطرت و خدافراموشي، شيطان، گناه و دنيازدگي، اشاره شده كه همگي به اصلي‌ترين علت يعني خدافراموشي برمي‌گردد. در ادامه آثار و پيامدهايي مانند فسق و فجور و خروج از طاعت الهي، ظلم به نفس، خودباختگي و از بين رفتن كرامت انساني و دور شدن از رحمت الهي مطرح شده است و بالاخره راه‌هايي براي درمان تحت عناوين علمي: خداشناسي، خودشناسي، معادشناسي، عملی: عبادی و اخلاقی. عبادي: نماز و ذكر و ياد خدا (لساني – قلبي). اخلاقي: مراقبه و محاسبه نفس با استناد به آيات و روايات بيان شده است. تا با كسب معرفت، عقايد خود را تقويت و با ياد خدا و اقامه نماز و مراقبت و محاسبه نفس دچار خودفراموشي نشويم.
كليد واژه‌ها:
خودفراموشي، نسيان، غفلت، ذكر