بهاءالدين محمد، ‌معروف به شيخ بهايي، فرزند عزالدين حسين، در صبحگاه 28 ذي الحجه 953، در جبل عامل لبنان، چشم به جهان گشود. نسب ايشان به حارث همداني، صحابي معروف حضرت علي عليه السلام مي رسد.
شيخ بهايي در سيزده سالگي، در سال 966ق، به اتفاق پدر و مادرش به ايران مهاجرت کرد. او علوم رايج را در حوزه هاي علميه قزوين و اصفهان، نزد استادان فرزانه اي همچون پدر بزرگوارش، ملا عبدالله مدرس يزدي، مولانا افضل قاضي و … فراگرفت و شاگردان بي نظيري نظير ملا صدراي شيرازي، فيض کاشاني، فيض لاهيجي، محمدتقي مجلسي و .. تربيت کرد.
شيخ بهايي در دانش هاي فقه، فلسفه، منطق، ادبيات هيئت رياضيات و .. تبحر داشت. از ايشان بيش از هشتاد اثر علمي برجاي مانده است: مفتاح الفلاح در ادعيه، حدائق الصالحين در شرح صحيفه سجاديه، جامع عباسي( اولين رساله توضيح المسائل فارسي)، تحفه حاتمي در اسطرلاب، ديوان اشعار، کشکول و …
ايشان براي ترويج فرهنگ اسلام و گشايش کار مردم، به دربار شاه عباس صفوي راه يافت و مقام شيخ الاسلامي را برعهده گرفت که بزرگترين مقام ديني و ديواني ايران آن روز بود. سياست او هدايت کارگزاران حکوت صفوي بود و در اين راه،‌موفقيت چشمگيري داشت. افزون بر آثار علمي، تقسيم دقيق و عادلانه آب زاينده رود، طرح ريزي کاريز نجف آباد اصفهان،‌ تعيين سمت قبله مسجد امام به مقياس چهل درجه انحراف غربي از نقطه جنوب، مرمت و بازسازي مجدد يکي از رصدخانه هاي مراغه، حمام شيخ بهايي و … به ايشان منسوب است.
مرحوم شيخ در آخرين سال هاي حيات خود، از منصب شيخ الاسلامي کناره گرفت و به سير و سلوک پرداخت؛ تا آنکه روز سه شنبه دواردهم شوال 1030 در اصفهان دعوت حق را لبيک گفت و علامه مجلسي بر او نماز گزارد بنابر وصيتش جنازه اش را به مشهد بردند و در جوار مرقد مطهر امام رضا عليه السلام در خانه اي دفن کردند که محل تدريس ايشان بود.