ديانت و سلامت برادرند
دكتر سيدحسن علمالهدايي(عضو هيئت علمي دانشگاه فردوسي مشهد)
آيا دين و معنويت ميتواند موجب بهبود سلامت خانوادهها شود؟
آيا آموزههاي مذهبي و الگوهاي فكري پيامبران الهي ميتواند تحملپذيري صبورانه و آگاهانه ما را در برابر حوادث تلخ و شيرين زندگي تقويت كند؟
اينكه ميگويند پايبندي به اعتقادات، تضمينكننده آرامش و نشاط بيشتر در زندگي است صحت دارد؟
پس چرا بسياري از ما كه مدعي دينداري هستيم اين اثربخشي را در مشكلات عاطفي و رواني خود نميبينيم؟
درباره اين پرسشهاي ذهني شما بايد گفت كه اهميت دين و رشد معنوي در انسان در چند دهه اخير بسيار مورد توجه روانكاوان و روانشناسان قرار گرفته است حتي متخصصان هم به طور جدي دريافتهاند كه شيوههاي موجود علمي و درماني براي بهبود مشكلات رواني و حتي جسماني كافي نيست. مثلاً ديدهاند گرايشهاي سالم ديني، فشار خون انسان را تعديل ميكند اما اينكه دين و رشد معنويت چگونه ميتواند سلامت جمسي و رواني ما را تقويت كند تا حد زيادي به سبك زندگي اخلاقي و حتي تغذيه ديندار راستين بستگي دارد. براي نمونه، يك مسلمان واقعي در دين ما مشروب نميخورد، مخدر استفاده نميكند، رفتارهاي غيرمشروع ندارد، به آزار ديگران و رفتار غيرانساني نميپردازد و… در حقيقت، او با هر يك از اين پرهيزها از برخي دغدغههاي رواني و استرسزا و برخي عواقب و مشكلات جسماني فاصله ميگيرد و به سلامتي نزديك ميشود. تجربه شخصي من در برخورد با خانوادههايي كه متأسفانه به دليل ضعف آموزش فرهنگي و ديني و غفلت از خدا دچار گرفتاري ميشوند نشان داده آنها در جنجال خانوادگي و خشونتهاي خانگي به خاطر چنين كمبودي دچار آسيب شدهاند.
بسياري از صاحبنظران غربي معتقدند عقايد ديني در اميدوار كردن انسان و ايجاد انگيزه و شفا يافتن براي بيماريهاي جسمي و رواني آنها مؤثر است حتي مطالعه جديدي نشان ميدهد برخي مبتلايان به بيماري ايدز كه بيشتر عمر كرده بودند، براي كنار آمدن با بيماري خود به دين متوسل شده بودند و در مراسم ديني خود شركت ميجستند. روابط و پيوندهاي اجتماعي حاصل از فعاليت ديني موجب كنترل و كاهش افسردگي و اضطراب ميشود و از تنهايي انسان ميكاهد. در قرآن كريم، آشكارا اشاره به شفابخشي جسم و جان شده و آيات الهي زيادي معناي هدايت و رحمت براي مردم را به همراه دارند حتي تمثيل «طبيب» براي همه پيامبران الهي نيز كنايه از وظيفه آنان در تحقق سلامتي و شفاي بشر دارد.