خ مثل خانه، خانواده، خلاقيت
راه‌هايي ساده براي افزايش خلاقيت کودکان
به کوشش زينب جعفري
خلاقيت و نو‌آوري از محورهاي اصلي پيشرفت و ترقي است؛ تلفن، هواپيما، رايانه و بسياري ديگر از امکانات ما محصول ذهن خلاق بشر است. افزون بر اين، انسان امروزي براي حل مسائل و مشکلاتش هم به خلاقيت نيازمند است. بروز خلاقيت در هر سني امکان دارد و هر فردي مي‌تواند به طور خلاقانه از استعدادهايش استفاده کند به شرط آن‌که در دوران کودکي استعدادهايش درست پرورش يافته باشند. در سطرهاي زير به برخي شيوه‌هايي که به افزايش خلاقيت کودکان منجر مي‌شوند، اشاره مي‌کنيم:
1. سعي کنيد سؤالات تازه در ذهن کودک ايجاد کنيد. بهتر است آموزش کودک نيز به گونه‌اي باشد که ذهن او به سوي سؤالات تازه هدايت شود. به هنگام پاسخ‌گويي به سؤالات کودک نيز بکوشيد او را به سوي فضا‌هاي جديد راهنمايي کنيد.
2. حس کنجکاوي کودک را پرورش دهيد. براي اين‌کار بايد ابتدا به سؤالات او پاسخ مناسب و صحيح بدهيد. پاسخ‌هاي کوتاهِ «بله، نه» هيچ‌گاه نمي‌تواند ارتباط کاملي ميان سؤالات کودک و معلومات قبلي او برقرار کند. او با پرسيدن از شما به عنوان بزرگ‌تري که خيلي چيزها را مي‌داند، مي‌خواهد ذهن تشنه خود را سيراب کند. مطمئن باشيد در حين اين سؤال و جواب‌ها غالباً افکار و ايده‌هاي مفيدي براي گفت‌وگو و مباحثه پيدا مي‌شود.
3. با فرزندتان گفت‌وگو کنيد. والدين و مربيان کودک بايد درباره امور و مسائلي که به او مربوط مي‌شوند، حتي درباره مسائل مدرسه و امور داخل خانه که دخالت و همکاري کودک در آن کارها لازم است از او نظر بخواهند و درباره عقايد و نظراتش مانند بزرگترها بحث و گفت‌وگو کنند.
4. به عقايد جديد بچه‌ها احترام بگذاريد. کودکاني که به نوعي خلاقيت آنها برانگيخته شده، روابط و مفاهيمي را مي‌بينند و درک مي‌کنند که ممکن است والدين و مربيانشان به آن توجهي نداشته باشند. تشويق کودکان به بيان عقايد نو و جديد بايد هميشه مورد توجه والدين و مربيان باشد.
5. از مراقبت‌ها و دخالت‌هاي بيش از حد بپرهيزيد. يکي از ويژگي‌هاي افراد خلاق اين است که توانايي‌شان را در انجام کارها به کار مي‌گيرند. والدين و مربيان بايد توانايي کودک را زنده نگه دارند و به آنها اجازه دهند که گاهي مطابق ذوق و سليقه خود، اشياء را کشف کنند. مراقبت‌هاي بيش از حد بزرگترها، قابليت يادگيري مبتکرانه آنها را ضعيف مي‌کند.
6. از فرزندتان بخواهيد که اشياء و امور نيمه‌تمام را تکميل کند. جملات ناتمام و داستان‌هاي ناکامل، نقاشي‌ها و تصاوير نيمه‌تمام و حتي اشياء ناقص را کامل کند. براي او اسباب‌بازي‌هايي بخريد که خودش بتواند آنها را به يکديگر وصل کرده و شکل‌هاي مختلفي بسازد.
7. کودک بايد اشياء را از نزديک مشاهده و لمس کند. او افزون بر مشاهده، بايد اشياء را لمس کند زيرا ديدن به تنهايي، کنجکاوي کودک را ارضاء نمي‌کند. کودکاني که از لمس کردن اشياء محروم مي‌شوند توانايي کشف و اختراع را از دست مي‌دهند. در حالي‌که مشاهده همراه با لمس کردن اشياء، آنها را در بازي‌هاي خيالي، اختراعات و پاسخ‌گويي به آزمون‌هاي خلاقيت کمک مي‌کند. به کودک اجازه دهيد وسايل بي‌خطر خانه را لمس کند. به‌ويژه که او از بيرون کشيدن وسايل آشپزخانه از داخل کابينت‌ها و بازي با کاسه و بشقاب و قابلمه لذت زيادي مي‌برد.
8. براي کودک، هميشه کيک و کلوچه، لباس و شيريني خاصي نخريد. کودک را تشويق کنيد تا در خريد لوازم‌التحرير، خوراک و پوشاک، انواع مختلف آنها را امتحان کند. شما هم از خريد کالاهاي تکراري و يکسان دوري کنيد.
9. کودک را هميشه از يک مسير خاص به خانه نبريد. زماني که با او بيرون مي‌رويد هنگام برگشت به خانه براي او توضيح دهيد که حالا مي‌خواهيم از يک راه جديد به خانه برگرديم. او به اين شيوه مي‌فهمد که براي رسيدن به يک هدف راه‌هاي مختلفي وجود دارد، نه يک راه ثابت و هميشگي.
10. به او توضيح بدهيد که از وسايل مختلف براي چه کارهايي استفاده مي‌کنند. سپس از او بپرسيد که به نظر تو ديگر چطور مي‌شود از اين وسيله استفاده کرد؟
11. او را به جاهاي جديد ببريد؛ موزه‌ها، نمايشگاه‌ها و پارک‌ها. به کودک اجازه دهيد که مکان‌هاي مختلف را از نزديک بشناسد.
12. براي تزئين اتاق کودک، از ذوق و سليقه خودش استفاده کنيد. از کودک بخواهيد هر چند يک‌بار جاي وسايل اتاقش را عوض کند.
13. اگر کودک دوست دارد روي ديوار نقاشي کند، يک کاغذ بزرگ روي ديوار اتاقش بچسبانيد و آن‌گاه به او بگوييد روي اين کاغذ هر چه دوست دارد، بکشد.
مطمئن باشيد با تلاش خود براي پرورش خلاقيت کودکتان به آنها هديه‌اي با ارزش براي تمام عمر مي‌دهيد.
……………………………………..
مجله خانه خوبان
