شيخ طبرسي، پيشواي مفسران(468 تا 548 ق)
ابو علي فضل بن علي معروف به شيخ طبرسي و ملقب به امين الاسلام در سال 468 ق متولد شد. وي پس از فراگيري مقدمات در مشهد مقدس، تحصيل ادبيات عرب، قرائت و تفسير، حديث، حساب و جبر، فقه و اصول و کلام را آغاز کرد و در اين علوم، تبحر يافت. شيخ ظبرسي از استادان به نام عصر خود، از جمله شيخ طوسي و ابن بابويه قمي کسب علم کرد.از شاگردان شايسته شيخ، بايد به فرزندش

ابو نصر حسين بن فضل، صاحب کتاب مکارم الاخلاق ، محمد بن علي بن شهر آشوب، نويسنده کتاب معالم العلماء و نيز علامه قطب راوندي اشاره کرد.

 

گرچه مورخاني نظير بيهقي، تاليفات شيخ طبرسي را بسيار دانسته اند، آنچه اکنون باقي مانده است به بيست عنوان نمي رسد؛ از آن جمله است:1.مجمع البيان، در ده جلد که ار بهترين تفاسير شيعه بوده و به عنوان سرآمد تفاسير، پس از شيخ در کانون توجه همه مسلمانان قرار گرفته است؛2. جوامع الجامع که جامع فوايد مجمع البيان و تفسير کشاف زمخشري است؛ 3.اعلام الوري با علام الهدي، در فضايل معصومان عليهم السلام که جمع نظريات شيعه و سني است.
برخي تاريخ نگاران انگيزه اوليه شيخ طبرسي را براي نوشتن تفسير، اين گونه روايت کرده اند، سکته اي بر شيخ عارض مي شود و خانواده اش به گمان وفات او، دفنش مي کنند. وي پس از به هوش آمدن و خود را گرفتار ديدن ، نذر مي کند که در صورت رهايي، يک دوره تفسير بنويسد. از قضا، کفن دزدي قبر شيخ را نبش مي کند و اسباب نجات او را فراهم مي آورد. وي تفسير بزرگ مجمع البيان را پس از اين واقعه مي نويسد.
امين الاسلام طبرسي، سرانجام پس از هشتاد سال، در 548 ق در سبزوار وفات کرد و پس از انتقال بدن مطهرش به مشهد او را در گورستاني دفن کردند که بعدها به قتلگاه معروف شد. آرامگاه شيخ طبرسي، در حال حاضر، در ضلع شمال شرقي حرم مطهر و ابتداي خيابان طبرسي واقع است.