فرزندپروری موفق(5)
اصول تربیتی
1. ابراز محبت به كودك
محبت نياز طبيعي همهي انسانهاست. چنانچه انسان به آب و غذا نياز دارد، به محبت نيز محتاج است. بنابراین، برخورداري و محروميت از آن در تعادل روح تأثير فراوان دارد. كودكي كه در محيط گرم و صميمي خانواده پرورش يابد، رواني شاد و دلي آرام و بانشاط دارد و به زندگي اميدوار و دلگرم است. در روايات نيز بر محبت به كودكان بسیار تأكيد شده است. امام صادق علیهالسلام مي فرمايند: «خداوند منان بندهاش را به واسطۀ شدت محبتي كه به فرزند خود دارد، مورد رحمت خود قرار مي دهد». البته محبت بايد ابراز شود تا تأثیر داشته باشد. رسول خدا صلياللهعليهوآله ميفرمايند: «هرگاه يكي از شما كسي را دوست دارد، لازم است او را آگاه کند».
در پرتو محبت، صفات عالي انساني و عواطف و احساسات كودك به خوبي پرورش مي يابد و وی در آينده انساني متعالي خواهد شد البته كودك نیز به کسی که به او مهر میورزد علاقه پيدا کرده، او را فردي خيرخواه، و قدرشناس و قابل اعتماد ميداند و به سخن او بهتر گوش مي دهد.
بيشك پدر و مادري مي توانند در تربيت صحيح فرزندان خود موفق باشند که از عواطف و احساسات بيشتري برخوردار باشند. البته به اين نكته نیز بايد توجه داشت، كه افراطِ در محبت کردن نيز درست نمي باشد و باید اعتدال را رعايت كرد. زيادهروي در محبت کردن به كودك، او را لوس و از خودراضي بار مي آورد، چنانچه در روايات نیز از اين زيادهروي نهي شده است. امام باقرعليهالسلام ميفرمايند: «بدترين پدران كساني هستند كه در ابراز محبت زيادهروي ميكنند». بنابراین بايد كودك را با واژهی «نه» آشنا كرد و اجازه داد او خود با مشكلات روبهرو شود و آنها را حل کند. امام کاظم در اينباره ميفرمايد: «بهتر است طفل در كودكي با سختيها و مشكلات روبهرو شود تا در جواني و بزرگسالی بردبار و صبور گردد».
2. تناسب قوانين با سن و شرايط
قواعد و محدوديتها بايد متناسب با سن بچهها تغيير کند. اگر از کودک پنج ساله بخواهيم که هنگام عبور از خيابان دستمان را بگيرد سخني منطقي گفتهايم، اما نباید از یک نوجوان پانزده ساله نیز چنین انتظاری داشته باشیم. همچنين نباید تکاليف سنگين بر دوش کودکان مان بگذاریم؛ زيرا کودک نميتواند از عهدهي آن برآيد و اين مسئله سبب ناکامي وی میشود و اين خود عامل مشکلات بسياري مانند پرخاشگري، انزواطلبي و دروغگویی ميشود.
امام صادق علیهالسلام از رسول خداصلياللهعليهوآله نقل کرده است: «خدا رحمت کند کسی که فرزندش را بر نيکي ياري کند». راوي ميگويد از حضرت پرسیدم: «چگونه او را بر نيکي ياري کند؟» حضرت فرمود: «آنچه در توان کودک است از او بپذيرد و آن چه انجامش براي کودک سخت است از او نخواهد و… ».
ادامه دارد….